TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞI’NA

Türkiye’nin etnik çeşitliliği içerisinde yer alan ve uzun yıllardır bu topraklarda yaşayan Çingene halkının, etnik kimliklerinden dolayı sürekli olarak maruz kaldıkları nefret söylemlerinin, ırkçı tutumların ve uygulamaların sonlandırılması, gerekli çözüm yollarının bulunması amacıyla Anayasanın 98’inci, İçtüzüğün 104 ve 105’inci maddeleri gereğince Meclis Araştırması açılması için gereğini arz ederiz.

Erol DORA
Mardin Milletvekili


GEREKÇE
Çingene halkı tarih boyunca, dünyanın her yerinde açlık boyutlarına varan bir yoksulluk ve en önemlisi sürekli olarak ötekileştirme, aşağılanma gibi çok ciddi sorunlarla karşı karşıya kalmıştır. Türkiye’de yaşayan Çingene halkı için de durum dünyanın birçok yerinde yaşananlardan farksızdır.

Türkiye’de yaşayan Çingenelerin sayısının 500 ile 750 bin arasında olduğu var sayılıyor. Anadolu’da en az 1000 yıldır Türk halkının söyleminde yer alan, 72.5 millet kavramının içeriğini eşelediğimizde buçuk’un Çingeneleri tarif etmek için söylendiği bilinmektedir. Bir halkın ismi olan ‘Çingene’ kelimesi bile genel olarak aşağılamak amacıyla, bir sıfat görevi görüp "Çingene pembesi, Çingene parası, Çingene borcu, Çingene düğünü, Çingene kavgası, Çingenelik, Çingeneleşmek" olarak olumsuz anlamlar içeren şekillerde kullanılmaktadır. Bir etnik kimliğin ismi olan bir kelimenin bu şekilde kullanımı toplumsal barıştan çok ötekileştirmeye, etnik kimlikler arası ayrımcılığa vurgu yapmasına neden olmaktadır. Bu kullanımlardan dolayı Çingene halkının bir kısmı, kendilerine ‘Roman’ denmesini istemekte, aslında etnik bir kimlik ismi olan ‘Çingene’ kelimesine yabancılaştırılmaktadır.

Öte yandan yaşadıkları her ülkede olduğu gibi Türkiye’de de çöp toplayıcılığı, sepetçilik, demircilik, kalaycılık gibi en alt meslekleri yapmaya zorlanmışlar ve yaşadıkları şehirlerde en kötü ve düzensiz yerlerde yaşamak zorunda bırakılarak dışlanmışlardır. Eğitim, barınma, sağlık gibi temel hizmetlerden yeterli düzeyde yararlanamamaları var olan ötekileştirmeyi körüklemiş ve bu durum sürekli olarak kendi kimliklerini gizlemelerine neden olmuştur.

Söz konusu ötekileştirme sadece halk tarafından değil sistematik şekilde devlet tarafından da yapılmaktadır. Emniyet Genel Müdürlüğü’nün ‘Polisin Merasim ve Topluluklarındaki Rolüne ve Polis Karakolları Teşkilatlanmasına Dair Talimatname’nin 5. Faslı’nın ‘Karakol Amirlerinin Umumi Vazifeleri’ bölümünde, mücadele edilecek şahıslar kısmında ‘Esaslı bir mesleki olmayan çingeneler’ ibaresi bulunmaktadır. Ayrıca devlet tarafından sürekli olarak yapılan kentsel dönüşüm projeleri genel olarak Çingene halkının yaşadığı bölgelerde yapılmakta ve sürekli olarak yaşam alanları yol edilmektedir.

Türkiye’de yaşayan Çingene halkına karşı etnik kimlikleri, gelenekleri üzerinden yapılan ötekileştirmenin, nefret söylemlerinin durdurulması, bu gibi olayları önlemek maksadıyla gerekli önlemlerin alınması ve yaşam koşullarının iyileştirilmesi için gerekli politikaların geliştirilmesi amacıyla Meclis Araştırması açılması için gereğini arz ederiz.