Samsun'un Canik İlçesi’ndeki Mert Irmağı'nın taşması sonucu yaşanan su baskını 450 haneli TOKİ Kuzey Yıldızı Konutları'nı vurdu. Sel nedeniyle 6'sı çocuk 9 kişi yaşamını yitirdi. Birçok konut yaşanmaz halde. Gözü kârdan başka bir şey görmeyen TOKİ, dere yatağına yerleşim inşa ederek insanları bile bile ölüme gönderdi.

Kentlerin imar ve planlama faaliyetleri 5393 ve 3194 sayılı kanunlarla yerel yönetimlere verilmiştir. Ancak merkezi idare kentsel dönüşüm adı altında ilan ettiği projelerle bu yerleşim alanlarının plan yetkisini yerel yönetimlerden aldı. TOKİ, konut yapımının dışında plan yapar hale geldi. AKP Hükümeti’nin çıkardığı “Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun” ile de benzer bir sorun yaşanıyor. İmar planı yapma ve kentsel yerleşimlerle ilgili karar verme süreçleri merkezi idareye devredilirken, kentin bütüncül planlama süreçleri parçalanıyor.

Uzmanlar, Karadeniz Bölgesi’nde bir süredir yaşanan sellerin nedeni olan aşırı yağış için “iklim değişikliğine bağlı yağış rejimlerinin bozulması” görüşünde birleşiyor. Zira “iklim değişikliği”, aşırı kuraklık ve şiddetli sellerin yaşanmasına neden oluyor. Doğaya hükmetme ve doğayı sömürme zihniyetindeki AKP Hükümeti iklim değişikliğinin sebep olacağı kentsel felaketleri önleme becerisine sahip değildir.

Karadeniz Otoyolu ile altüst edilen bölgede, kentlerin doğal yapısını gözeterek yerleşmek yerine iki dere arasına ve yatakları değiştirilerek TOKİ yerleşimleri kuruluyor. 9 kişinin yaşamını yitirmesinin sebebi, TOKİ’nin dere yatağına konut yapmasıdır. İnsan yaşamını değil rantı gözeten hükümet, TOKİ aracılığıyla “tabut evler” yapmaya devam ediyor. 9 canı sel değil, dere yatağına bina yapan TOKİ aldı.

‘Yerinden yönetim mekanizmaları oluşturulmalı ve güçlendirilmeli, halkın yönetime katılımı temel alınmalı’ taleplerimize karşılık AKP Hükümeti yerelleri merkezileştirmeyi sürdürüyor. Samsun’da inşa edilecek mahallenin planını, halktan ve bilimsel çalışma yapan Meslek Odaları’ndan uzak, Ankara’da Başbakanlığa bağlı Toplu Konut İdaresi’nin kar amaçlı birimleri çizerse olacağı budur.

Kentsel dönüşüm, rant amaçlı olmaktan çıkarılmalıdır. Merkezi idarenin yapacağı otoriter, parçacıl plan süreçleri ile değil, yerel yönetimlerin yerinde kentsel yenileme esası ile bütüncül bir anlayışla şehir planlama ilkelerine uygun, yurttaşların katılımı ve Meslek Odaları’nın desteği alınarak demokratik süreçlerle yapılmalıdır.

Samsun halkının karar süreçlerine katılmadığı, doğal eşiklerin hesaplanmadığı, kentin bütününün gözetilerek yapılmadığı, yaşanabilir ve ekolojik olmayan rant amaçlı inşa edilen TOKİ konutları 9 insanın canına mal oldu. Bu politikalardan vazgeçilmemesi halinde daha çok can kaybedilir. AKP Hükümeti’nin bugüne kadar TOKİ aracılığıyla inşa ettiği yerleşim alanları şehircilik ve mimari açıdan sorunludur. Kamuoyunda ‘Afet Yasası’ olarak bilinen yasal düzenlemeyle yapılmak istenen kentsel dönüşüm projeleri de benzer riskleri taşıyor.

Halkların Demokratik Kongresi olarak, AKP Hükümeti’ni yapmaya çalıştığı “Kentsel Dönüşüm Afeti”nden vazgeçmeye çağırıyoruz. Halkın katılımı sağlanarak, yerel yönetimlerin özerkliğinde, şehircilik ilkelerine uygun, emeği ile geçinen insanların yaşadığı evlerin, mahallelerin ve kentlerin yapısal çevresinin sağlıklı hale getirilerek, ekolojik dengenin korunması gözetilerek yenilenme süreçlerine geçilmelidir.


HDK Yürütme Kurulu